ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΕΟΣ, ΜΙΑ ΜΗΤΕΡΑ ΤΕΡΕΖΑ

Του Γιώργου Προκοπάκη*


Πληθαίνουν οι φωνές υπέρ της αναδιάρθρωσης του χρέους σήμερα. Έναυσμα η απόφαση του Συμβουλίου Κορυφής για τον ESM και η πρακτικώς υποχρεωτική αναδιάρθρωση του χρέους ως προϋπόθεση για ένταξη σ’ αυτόν. Η «εθελοντική συμμετοχή» ιδιωτών δανειστών είναι το καύσιμο που συντηρεί την κουβέντα. Η μέχρι στιγμής επιχειρηματολογία ξεκινάει από την απλή παρατήρηση ότι ο ήλιος βγαίνει από την ανατολή, δηλαδή, είναι καλύτερα να χρωστάς λιγότερα από όσα έχεις πραγµατικά δανειστεί, και τελειώνει µε µια βόλτα στο πάρκο της εθελοντικής συμμετοχής των δανειστών!
Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Η οικονομία τρέχει µε πρωτογενές έλλειμμα 9 δισ. ευρώ. Χωρίς προηγούμενη προσαρμογή, την επομένη μιας αναδιάρθρωσης που θα καταλήγει σε πληρωμή μειωμένων τόκων, ας πούμε κατά 50%, απαιτείται η χρηματοδότηση ελλείμματος 17-18 δισ. ευρώ. Είναι παραλογισμός να αναμένεται ότι την επομένη της αναδιάρθρωσης είτε οι φρεσκοκουρεμένοι δανειστές είτε το Eurogroup θα σπεύσουν να χρηματοδοτήσουν την αναδημιουργία του προβλήματος. Προϋπόθεση για την τήρηση της όποιας συμφωνίας είναι η ελαχιστοποίηση των δανειακών αναγκών. .....
Εάν η Ελλάδα προσέλθει στις διαπραγματεύσεις µε το σημερινό πρωτογενές έλλειμμα, ο διακανονισμός – πάντα φιλικός – θα καταλήγει σε βίαιη αφαίρεση τουλάχιστον 8% του ΑΕΠ, το οποίο µε τη σειρά του συνεπάγεται κατάρρευση εσόδων και περαιτέρω συρρίκνωση. Όσο η επόμενη μέρα δεν είναι μέρος του προβληματισμού, η όποια φιλολογία είναι απλώς υπεκφυγή υπεύθυνης τοποθέτησης στα ουσιαστικά ζητήματα της δηµοσιονομικής αναπροσαρμογής και της αξιοποίησης/εκποίησης δημόσιας περιουσίας. Η υπεκφυγή εξυπηρετεί το πολιτικό προσωπικό και την πολιτική πελατεία στην οποία απευθύνεται – όχι τους πολίτες. Ευθύνη της όποιας αντιπολίτευσης είναι όχι να προετοιμάζει ιδιοτελώς τη δραστηριοποίησή της την επόμενη μέρα – είναι άγνωστο ποιοι θα περισωθούν πολιτικά – αλλά να µην αφήσει την κυβέρνηση να ρίξει λευκή πετσέτα. Η υπεύθυνη πολιτική επιβάλλει τη χάραξη συγκροτημένης πορείας, τη λήψη Μέτρων για μείωση των ελλειμμάτων, µε τις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις στους πολίτες. Όσο περισσότερο χρόνο μπορεί να αγοράσει η χώρα, ενώ προσαρμόζεται στα μικρότερα ελλείμματα, τόσο καλύτερη θα είναι η διαπραγματευτική της θέση, τόσο λιγότερο κακή θα είναι η επόμενη μέρα.
Το προβληματικό µε τη φιλολογία της αναδιάρθρωσης είναι η εκτός πραγματικότητας αντιμετώπιση της έννοιας «εθελοντική συμμετοχή». Ενώ πρόκειται για αναγκαστική συναίνεση, παρουσιάζεται ως επιλογή αυτόματα αποδεκτή από όλους.
Οι δανειστές θα συναινέσουν σε διακανονισμό, µόνο εάν η ζημία από την άρνηση συμφωνίας είναι μεγαλύτερη από την αποδοχή της. Όσοι φαντάζονται ότι µε µια απόφαση της Κομισιόν λύνεται το ζήτημα, ας το ξανασκεφτούν. Το οξύμωρο είναι ότι, εάν δεν είναι απολύτως διαφανής η πρόθεση των εταίρων µας να κλείσουν τη στρόφιγγα, εθελοντές απλώς δεν θα υπάρξουν!
Οι δανειστές είναι όλων των ειδών, µε διαφορετικά συμφέροντα και διαφορετική έκθεση στο ελληνικό χρέος. Οι εκτός ευρωζώνης δεν είναι σίγουρο ότι έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη σταθερότητα του ευρώ ή την τύχη τραπεζών της ευρωζώνης. Κάτοχοι ομολόγων λήξεως 2012 και 2019 συμπεριφέρονται εντελώς διαφορετικά. Διαφορετικά συμπεριφέρονται κάτοχοι ομολόγων υψηλού και χαμηλού επιτοκίου. Κάποιοι έχουν ενεχυριάσει τα ομόλογα, άλλοι τις χρηματοροές των τόκων. Κανείς δεν θέλει να πιαστεί κορόιδο και να υποστεί ζημία μεγαλύτερη από άλλον. Και πάει λέγοντας...
Ακόμη και σε επιτυχή κατάληξη, θα υπάρξουν ομολογιούχοι οι οποίοι δεν θα συναινέσουν. Απαιτείται, δηλαδή, πρόβλεψη για πληρωμές τόκων/κεφαλαίου παλαιών ομολόγων, η οποία κοστίζει. Τέλος, όσοι ονειρεύονται ότι οι εθελοντές θα στέρξουν τη σωτηρία της Ελλάδας και θα υποστούν ζημίες δισεκατομμυρίων χωρίς να τεθεί ζήτημα της δημόσιας περιουσίας, ας ξυπνήσουν. Η διαπραγμάτευση δεν θα γίνει µε τη Μητέρα Τερέζα!
Η ζημία κάθε δανειστή εξαρτάται από το πλήθος των εθελοντών. Απαιτείται λοιπόν σειρά μέτρων και κινήσεων για να μπορεί να µπουν σε κοινά αποδεκτό πλαίσιο, µε κίνητρα και αντικίνητρα, όλες τις φυλές των δανειστών. Όπως η αναθεώρηση της προτεραιότητας δανείων, η τοποθέτηση της ΕΚΤ ότι θα δέχεται ως ενέχυρο µόνο νέα αξιόγραφα και η αλλαγή του νομικού πλαισίου των ελληνικών ομολόγων ώστε να δυσκολεύονται οι κινήσεις των µη εθελοντών. Οι απόψεις για επιλεκτικό διακανονισμό που θα αφήνει έξω τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία και τις τράπεζες είναι απλώς φαντασιώσεις. Η σωτηρία των Ταμείων και του τραπεζικού συστήματος περνάει από µέτρα εκτός της διαδικασίας διαπραγμάτευσης µε τους δανειστές, µε υποχρεωτική εμπλοκή της ΕΚΤ.
Στο πλαίσιο αυτό, κάθε εκτίμηση για τήρηση μυστικότητας κατά τη διαδικασία, η οποία θα διαρκέσει από έξι έως δώδεκα μήνες, είναι απλώς εκτός πραγματικότητος.
Αυτή είναι η βόλτα στο πάρκο του φιλικού διακανονισμού.


* Ο Γιώργος Προκοπάκης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα οργάνωσης και διαχείρισης πληροφοριών, πρώην καθηγητής στο Columbia University.

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=12&ct=8&artid=4627216


Σχόλια