Οι θεσμοί είναι συνήθως δυσκίνητοι οργανισμοί, που βασίζονται στη συνήθεια και αντιπαθούν την αβεβαιότητα. Για αυτό, δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις αλλαγές του περιβάλλοντος.
Κατά καιρούς γεννώνται ερωτήματα σχετικά με τη χρησιμότητα των θεσμών. Ποιος είναι άραγε ο σκοπός τους; Ένα τέτοιο ερώτημα έθεσε τις προάλλες και ο Juergen Stark, που παραιτήθηκε από τη θέση του ως επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ.
Η ΕΚΤ θεωρούνταν ανέκαθεν ως το παιδί της Bundesbank, με μοναδικό σκοπό της τη σταθερότητα του νομίσματος. Η άποψη του Stark όσον αφορά στην αγορά ομολόγων χρεωμένων χωρών από πλευράς της ΕΚΤ είναι ότι η ορθή δημοσιονομική πολιτική σημαίνει αποταμίευση και τίποτα άλλο. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν είναι παρά το νομισματικό ισοδύναμο της πραγματικής οικονομίας. Οι πολίτες αποταμιεύουν και οι επιχειρήσεις επενδύουν. Συνεπώς, εφόσον ισχύει κάτι τέτοιο, οι περικοπές των κρατικών δαπανών θα οδηγούσαν μακροπρόθεσμα σε θετικά οικονομικά αποτελέσματα. Οι περικοπές του χρέους δεν θα οδηγήσουν πουθενά.
Στην Ελλάδα όμως συμβαίνει κάτι το διαφορετικό. Ο οικονομικός κύκλος βασίζεται σε διαθέσιμα εισοδήματα και επενδύσεις, είτε αυτές προέρχονται από τα κράτη, είτε από τις επιχειρήσεις. Αν όλοι περικόψουν δαπάνες ταυτόχρονα, η οικονομία βγαίνει εκτός ελέγχου, και πέφτει σε μια περιδίνηση
αποπληθωρισμού.
Οι Έλληνες φτωχαίνουν, και παρόλα αυτά (εξαιτίας της περιδίνησης) παραμένουν χρεωμένοι. Και η Ελλάδα δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση. Ολόκληρη η ευρωζώνη απειλείται με καταστροφή. Όλοι προσπαθούν να προσαρμοστούν, όπως τους ζητάει ο Stark. Αλλά σε τι ακριβώς; Υπάρχουν μήπως κάποιες νέες τεχνολογίες ή βαριές βιομηχανίες, όπως αυτή του χάλυβα, ή της αυτοκινητοβιομηχανίας; Τώρα μήπως προέκυψε η Κίνα ως κυρίαρχος ανταγωνιστής;
Μάλλον όχι. Το πρόβλημα δεν είναι η αλλαγή στη πραγματική οικονομία, αλλά η απόπειρα να εξυπηρετηθούν χρέη που συσσωρεύτηκαν στο σύστημα εδώ και 15 χρόνια, και κατέληξαν ως κρατικά ομόλογα.
Πρόκειται για τη τελευταία φούσκα σε ένα διαλυμένο σύστημα. Τα κράτη μπορούν να μειώσουν τα χρέη τους, με μια προϋπόθεση: Να μην προσπαθήσουν να ξοφλήσουν τα χρέη του παρελθόντος, εις βάρος του παρόντος.
Ουσιαστικά, τα παλιά χρέη πάντα αντικαθίστανται από νέα. Αυτό το χρέος μπορεί να μειωθεί μόνο εφόσον τα κράτη ξοδεύουν λιγότερα σε περιόδους ανάπτυξης (αν μπορούν).
Δυστυχώς, το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στην Ελλάδα. Ολόκληρη η Δύση βρίσκεται σε κρίση. Ή στα πρόθυρα κρίσης. Αν όλα αυτά τα κράτη προσπαθήσουν να αντιδράσουν ταυτόχρονα, θα πληγούν από τις ίδιες συνέπειες: Αυξημένες δαπάνες εξαιτίας (για παράδειγμα) της αυξημένης ανεργίας, των μειωμένων δημοσίων εσόδων, και της απουσίας επενδύσεων. Αυτή είναι η απόλυτη κρίση. Γιατί όμως το κάνουμε;
Όχι για πραγματικές οικονομικές δομικές αναπροσαρμογές, αλλά επειδή σήμερα μόνο, ο Juergen Stark και άλλοι, ανακάλυψαν πως το χρέος είναι πολύ μεγάλο και πρέπει να μειωθεί. Όμως, μειώνοντας το χρέος δεν θα οδηγήσει πουθενά. Ούτε ένα σεντ δεν θα επανεπενδυθεί. Οι επιχειρήσεις επενδύουν μόνο όταν μυριστούν κέρδος, ή αν σε περίοδο κρίσης γνωρίζουν ότι το κράτος θα καλύψει τις απώλειές τους. Το κράτος όμως δεν θέλει να επενδύσει, αλλά να συμμαζέψει. Και στο τέλος, αυτή η αυτοκαταστροφική πορεία τρώει την οικονομία. Χωρίς εμπιστοσύνη, το σύστημα καταρρέει. Οι προοπτικές είναι σκοτεινές.
Τι είναι όμως αυτό που θέλει ο Juergen Stark και κάποιοι άλλοι Γερμανοί σαν κι αυτόν; Η ΕΚΤ έχει χάσει το αρχικό της νόημα, που θέλει σταθερότητα, και που θεωρεί μια χρεοκοπία κράτους απίθανη. Οι Γερμανοί αυτοί ζουν στο παρελθόν. Σήμερα, η Γερμανία ως η μεγαλύτερη οικονομία της ηπείρου, είναι η μόνη που μπορεί να επιφέρει την απαραίτητη εμπιστοσύνη ώστε να δράσει η Ευρώπη.
Μια χρεοκοπία της Ελλάδας θα ήταν βιώσιμη και εφικτή, μόνο εφόσον ήμασταν σίγουροι πως δεν θα χρεοκοπούσε και η ευρωζώνη.
Όμως κάτι τέτοιο μοιάζει απίθανο, επειδή οι Γερμανοί στερούνται αποφασιστικότητας και θέλησης. Προτιμούν να πιστεύουν στο νόημα ενός θεσμού, που έχει προ πολλού εξαφανιστεί.
Για να το θέσουμε ωμά, οι Γερμανοί πάντα δυσκολεύονταν να προσαρμοστούν σε ένα περιβάλλον που αλλάζει.
Απόδοση: www.antinews.gr/S.A
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου