Η ιστορία του Φάρου της Αλεξανδρούπολης

Με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα Φάρων την 16η Αυγούστου το site "alexpolisonline.com" φιλοξένησε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Υποναύαρχου Λ.Σ. (ε.α) Παπανικολόπουλου Νικόλαο, σχετικά με το σύμβολο της πόλης «τον Φάρο».

Η Παγκόσμια Ημέρα Φάρων καθιερώθηκε το 2003 με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης Φαροφυλάκων και γιορτάζεται κάθε χρόνο την τρίτη Κυριακή του Αυγούστου.

Σκοπός αυτής της πρωτοβουλίας είναι η ενημέρωση των πολιτών για τη σημασία των φάρων και των υπόλοιπων ναυτικών βοηθημάτων στη ναυσιπλοΐα, αλλά και η προβολή του έργου που επιτελούν οι φαροφύλακες, συχνά κάτω από δύσκολες συνθήκες.

Την ημέρα αυτή πολλοί φάροι είναι ανοιχτοί για το κοινό, με την πραγματοποίηση διάφορων εκδηλώσεων. Η Παγκόσμια Ημέρα Φάρων γιορτάζεται σε εκατοντάδες φάρους, σε πάνω από 50 χώρες του κόσμου.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της Διεύθυνσης Εθιμοτυπίας και Δημοσίων Σχέσεων του Πολεμικού Ναυτικού, την Κυριακή 16 Αυγούστου, 25 Φάροι σε όλη τη χώρα θα είναι επισκέψιμοι στο κοινό. Δυστυχώς φέτος, ο Φάρος της Αλεξανδρούπολης δεν θα είναι ανοιχτός στο κοινό.

Ας γνωρίσουμε το Φάρο της Αλεξανδρούπολης

Ο Φάρος της Αλεξανδρούπολης είναι ο μοναδικός στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης. Ο επόμενος στην ελληνική ακτογραμμή από την εσχατιά των συνόρων, βρίσκεται στο Θερμαϊκό – ο Φάρος Καραμπουρνού ή Μεγάλου Εμβόλου (1864).

Ο Φάρος της Αλεξανδρούπολης δεσπόζει στο παλαιό και το νέο λογότυπο του οικείου Δήμου. Είναι το "σήμα κατατεθέν" της Αλεξανδρούπολης και ένα από τα αξιοθέατά της. Είναι η ίδια η ιστορία της, η πολιτιστική της κληρονομιά.

Αυτό ακριβώς επιβεβαίωσε πριν δύο χρόνια, η Απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού (ΦΕΚ 322/12-9-2013) χαρακτηρίζοντας το Φάρο της Αλεξανδρούπολης, όπως κατά καιρούς έχει κάνει και για άλλους 45 Πέτρινους Φάρους της πατρίδας μας, μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το σκεπτικό της Απόφασης αναφέρει: «… αποτελεί αξιόλογη αρχιτεκτονική κατασκευή και ιδιαίτερο δείγμα μιας ειδικής κατηγορίας κτιρίων (φάρων), έχει συμβάλει στην ανάπτυξη και στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην περιοχή, είναι συνδεδεμένος με τη ναυτική παράδοση της Ελλάδος και αποτελεί σημείο αναφοράς για τους ναυτικούς αλλά και τους κατοίκους στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης…».

Το 1988 τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, στη σειρά γραμματοσήμων με τίτλο «Πρωτεύουσες Νομών», για την Αλεξανδρούπολη κυκλοφόρησαν γραμματόσημο με το Φάρο και τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου.

Την 1η Ιουλίου 1994, ο Σύλλογος «Αρχαιοφίλων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ν. Έβρου» (από το 2013 Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης), στα πλαίσια του εορτασμού της "Ναυτικής Εβδομάδας 1994" (τελευταίος εορτασμός Ναυτικής Εβδομάδας έγινε το καλοκαίρι του 2008), εντοίχισε μαρμάρινη πλάκα στην είσοδο του Φάρου, με σύντομο ιστορικό.

Η ιστορία του Φάρου της Αλεξανδρούπολης

Η δημιουργία, γύρω στα 1850, ενός λιμενίσκου στον ίδιο χώρο που είναι το σημερινό λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, η επιλογή το 1870 του Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη), εκ μέρους των «Ανατολικών Σιδηροδρόμων» ως τερματικού σταθμού του Αιγαίου και η λειτουργία της σιδηροδρομικής γραμμής Δεδέαγατς – Αδριανούπολης το 1872, προϊδέαζαν και την ανάπτυξη ενός λιμανιού. Έτσι, για την κάλυψη της αυξημένης πλέον ναυτιλιακής κίνησης της περιοχής ήταν επιτακτική η ανάγκη εγκατάστασης ενός φάρου.

Την κατασκευή ανέλαβε η Γαλλική εταιρία Φάρων και Φανών της Μεσογείου μετά από σύμβαση με το τότε Οθωμανικό κράτος. Δεν είναι γνωστός ο χρόνος που χρειάστηκε για να κτιστεί ο κυλινδρικός πύργος με τη φαρδιά βάση, την αρμολογημένη πέτρα και το φάρο στην κορυφή. Εγκαινιάσθηκε όμως την 1η Ιουνίου του 1880 οπότε και άρχισε να λειτουργεί με ασετιλίνη.

Για να φτάσει κανείς στην κορυφή του, ανεβαίνει τα 98 σκαλοπάτια του με τα έξι μεγάλα πλατύσκαλα. Δίπλα από κάθε πλατύσκαλο υπάρχει στενόμακρο παραθυράκι, προς τη νότια μεριά του, για να φωτίζεται το εσωτερικό του.

Έχει ύψος 18 μέτρα από το έδαφος και 27 μέτρα (εστιακό ύψος) από τη μέση στάθμη της θάλασσας.

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου ο φάρος παρέμεινε σβηστός. Επαναλειτούργησε το 1946, μετά από επισκευές στο κτίριο και την αντικατάσταση της ασετιλίνης με πετρέλαιο. Μέχρι τότε, για την αναλαμπή χρησιμοποιούνταν κατάλληλος ωρολογιακός μηχανισμός με αντίβαρα και τροχαλίες ο οποίος ανά τακτά διαστήματα κουρδίζονταν από τον φαροφύλακα.

Το 1974, ηλεκτροδοτήθηκε αλλά για μεγάλο χρονικό διάστημα διέθετε και εφεδρικές φιάλες ασετιλίνης καθώς λειτουργούσε επιτηρούμενος (δηλαδή με φαροφύλακα). Το χαρακτηριστικό του ήταν μια (1) λευκή αναλαμπή κάθε 30 δευτερόλεπτα και η φωτοβολία του είναι 17 ναυτικά μίλια.

Το 1980, ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός του αντικαταστάθηκε με νέας τεχνολογίας και τη δεκαετία του '90 από επιτηρούμενος έγινε μη επιτηρούμενος (δηλαδή χωρίς φαροφύλακα) με νέο χαρακτηριστικό τρεις (3) λευκές αναλαμπές κάθε 15 δευτερόλεπτα (0,38 + 2,12 + 0,38 + 2,12 + 0,38 + 9,62 = 15 δευτ.) και φωτοβολία 24 ναυτικά μίλια, δηλαδή με ιδανικές καιρικές συνθήκες είναι ορατός σε απόσταση 24 ναυτικών μιλίων (44 χλμ. περίπου).

Κάποτε, το Φάρο της Αλεξανδρούπολης, μπορεί να τον θαλασσόδερναν τα κύματα του Θρακικού πελάγους.

Σήμερα όμως, ευρισκόμενος στο κέντρο μιας πλατείας που φέρει και το όνομά του, είναι κάτι το διαφορετικό, είναι μια πινελιά στον πολύχρωμο καμβά της φιλόξενης πρωτεύουσας του Έβρου.

Είναι αυτός που, ιδιαίτερα τις νύχτες του καλοκαιριού, φωτίζει περισσότερο μια θάλασσα… από κόσμο, παρά την ίδια τη θάλασσα.

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Υποναύαρχος Λ.Σ. (ε.α)

Πηγή:http://www.alexpolisonline.com/2014/08/o-faros-tis-alexandroupolis.html